Spotlight: Leonard Cohen; de oude meester

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,

Elke vrijdag laat GeenCommentaar haar licht schijnen op een bekende of minder bekende artiest. Van politiek gedreven zanger(es) tot stevige no-nonsense rock, we bespreken elke week een spraakmakende muzikant.

Leonard Cohen op hoge leeftijd (Foto: last.fm)Leonard Cohen is in alle opzichten een van de grootse namen uit de moderne geschiedenis van de muziek. De dichter die ging zingen heeft een blijvende invloed gehad op meerdere generaties muzikanten. Zijn lange en indrukwekkende carrière is op 73-jarige leeftijd nog immer niet ten einde en kan opgedeeld worden in meerdere periodes.

Cohen onderscheidt zich met een unieke melancholisch stemgeluid en ingetogen luisternummers. Zijn achtergrond als succesvol dichter staat garant voor diepe poëtische teksten. De muziek van Cohen is dan ook eerder poëzie met muzikale begeleiding dan simpelweg muziek.

De jonge jaren
In zijn jonge jaren maakte Cohen zijn sterkste albums. De vaak droevige folk-pop wordt als zijn belangrijkste werk gezien. Zijn eerste drie ‘Songs’ albums (‘Songs of Leonard Cohen‘, ‘Songs From a Room‘ en ‘Songs of Love and Hate‘) zijn een must voor elke fan, of eigenlijk elke serieuze muziekliefhebber. ‘Suzanne’ is ongetwijfeld het bekendste nummer uit deze periode. Naar mijn mening is dit echter bij lange na niet het sterkste nummer uit deze periode. Het zoetsappige ‘Suzanne‘ is zonder twijfel een heerlijk nummer om op weg te dromen, maar het kan niet opboksen tegen een krachtig nummer als bijvoorbeeld ‘Teachers’, een nummer over de hunkering naar liefde.

Een van de regels uit ‘Teachers’ is gebruikt door de gothic rock act The Sisters of Mercy als naam voor een verzamelalbum ‘Some girls wander by mistake’. De naam ‘Sisters of Mercy’ is daarnaast ook afkomstig van het gelijknamige nummer op ‘Songs of Leonard Cohen’.

Leonard Cohen op jonge leeftijd (Foto: last.fm)In het krachtige ‘Story of Isaac’ zet Cohen vraagtekens bij o.a. zijn eigen Joodse geloof. Het verhaal van Abraham die zijn eigen zoon Isaac zou offeren wordt vanuit het oogpunt van Isaac verteld. Het wordt duidelijk dat Cohen zich verzet tegen zij die op bevel tot doden in staat zijn, die hun waarheid als de absolute waarheid zien. Een ander juweeltje uit deze periode is ‘Avalanche‘, wat op zeer poëtische, maar ook expliciete manier verhaald over pure sex, een kunst die Cohen in meer van zijn nummers beheerst. Onderwerpen als orale sex, penetratie, maar ook drugs worden op uiterst romantische en poëtische manier verwoord. Pas na een aantal luisterbeurten krijg je als luisteraar eigenlijk pas door waar de goede man het eigenlijk over heeft.

Het aantal klassiekers uit deze tijd is haast ontelbaar. Het is dan ook onbegonnen werk om ze allemaal hier te bespreken. Maar uiteindelijk mag ‘Famous Blue Raincoat‘ in iedergeval niet ongenoemd blijven, een nummer waar jaren langover gediscuseerd is waar de tekst nu precies op doelde. Het lijkt een brief te zijn aan de minnaar van zijn vrouw en geschreven over een driehoeksrelatie. Daarmee lijkt het het plot te volgen van zijn roman Beautiful Losers.

“And what can I tell you my brother, my killer
What can I possibly say?
I guess that I miss you, I guess I forgive you
I’m glad you stood in my way.”

In deze periode reisde Cohen ook naar Israel om zich vrijwillig te melden bij het Israelische leger tijdens de Yom Kippur oorlog. Hoewel hij zich opgaf voor actieve dienst werd hij door het leger ingezet in een eenheid ter vermaak van de troepen. Zijn kennismaking en afschuw van de oorlog die hij daar heeft meegemaakt zette hij later om in het nummer ‘Lover Lover Lover’.

Avalanche (Songs of Love and Hate)

Sisters of Mercy (Songs of Leonard Cohen)

De cabaretperiode
Tijdens het midden van zijn leven veranderde ook de muziek van Leonard Cohen. Hij bewoog zich weg van de folk en begon meer cabaretachtige nummers op te nemen. Zijn stem veranderde ook naar een diepe donkere stem waar zelfs Barry White nog wel jaloers kon zijn. Deze jaren worden echter over het algemeen gezien als een mindere periode voor Cohen. Zijn succes nam ook gestaag af, hoewel zijn fans hem altijd trouw beleven.

Leonard Cohen op middelbare leeftijd (Foto: last.fm)De muziek word in deze periode vaak nog dieper en depressiever. Depressie blijft een terugkerend thema in al Cohen’s werk, van zijn beginjaren met ‘Dress Rehearsal Rag’, waarin hij een net afgebroken zelfmoordpoging beschrijft tot de depressieve sfeer in zijn hit Hallelujah. Later zal hij toegeven dat hij aan depressieve periodes leed. Daarnaast worden de teksten politieker van aard. Cohen laat zich vaak op poëtische wijze uit over hoe hij de samenleving ziet wegslippen. Zowel op persoonlijk en relationeel vlak als op een maatschappelijk vlak zijn Cohen’s teksten vaak een en al kommer en kwel.

Ook deze periode kent een aantal juweeltjes, al worden ze schaarser. ‘Waiting for the Miracle’ is naar mijn mening misschien wel het beste nummer. Het diep-droeve nummer is samen met twee andere nummers gebruikt in de film ‘Natural Born Killers‘. Het verhaalt over het wachten op de liefde, het binnen handbereik zijn daarvan, maar er nooit naar durven naar te handelen. Een bizarre, trieste eenzaamheid waar men zichzelf tot veroordeeld heeft.

“Baby, I’ve been waiting,
I’ve been waiting
Night and day
I didn’t see the time,
I waited half my life away”

In deze periode zet hij echter ook zijn ongenoegen over de maatschappij uiteen in nummers als ‘The Future’ van het gelijknamige album en ‘Democracy’ van hetzelfde album. Nummers die in deze tijd ineens weer enorm actueel zijn geworden. Zijn afkeer tegen het verval van de normen en waarden in de maatschappij komen hier duidelijk naar boven drijven. Een tekst als ‘I’m guided by a signal in the heavens. I’m guided by this birthmark on my skin. I’m guided by the beauty of our weapons.’ uit het strijdlustige ‘First we Take Manhattan‘ lijkt tegenwoordig weer net zo actueel als toen het net geschreven werd.

De grootste misser uit deze periode is het album ‘Death of a Ladies’ Man‘. Tegen Cohen’s wil werd dit album gemixed met de zogenaamde “Wall of Sound” techniek door de uitvinder, Phil Spector, daarvan. Dit was een methode om muziek een vetter geluid te geven. Een techniek die zeer belangrijk was voor de doorbraak van de moderne popmuziek, maar helaas deed deze techniek Cohen’s luisterliedjes geen goed. Hij is zelf dan ook nooit tevreden geweest over het resultaat.

The Future (The Future)

Everbody Knows (I’m Your Man)

De oude meester
Na een afwezigheid van bijna 10 jaar kwam de meester in 2001 eindelijk weer terug met een nieuw album genaamd ‘Ten New Songs‘. Zijn lange afwezigheid kan verklaard worden door het feit dat Cohen besloot in de leer te gaan als Zen Boeddhistisch monnik (zonder zijn Joodse geloof op te geven). Hij trok het Boeddhistisch klooster Mount Baldy Zen Center in en is daar een volleerd monnik geworden. Het nieuwe album was, terecht naar mijn mening, geen succes. De invloed van Sharon Robinson, die het album produceerde, was te zwaar aanwezig.

Met de daaropvolgende CD nam Cohen revanche. Op ‘Dear Heather‘ is Cohen weer prominent aanwezig (hoewel hij meer dan ooit ruimte laat voor gastzang) en heeft hij ook actief gekozen voor een wijziging in muzikale stijl. Naar eigen zeggen zijn de depressieve periodes voorbij en is het voor hem niet meer mogelijk muziek te schrijven zoals hij dat voorheen deed. Daarom kiest hij ervoor om met ‘Dear Heather’ een ‘laid back’ Jazz-album te maken waarin poëzie een hoofdrol speelt. Een zeer geslaagd experiment dat ‘Dear Heather’ tot grote hoogte optrekt, bijna tot op het niveau van het werk uit zijn beginjaren. Zijn hoge leeftijd wordt ook duidelijk in het briljante ‘The Letters’, waarin Cohen zich lijkt te verzoenen met zijn eigen aankomende dood. Het is een lied geschreven aan zij die na hem zullen komen.

Hij schrijft ook over de aanslagen in New York. In ‘On that day’ verhaalt hij over de aanslag, en zijn verdriet en woede druipen uit de speakers ondanks zijn diepe, rustige en beheerste stem.

“They hate us of old
Our women unveiled
Our slaves and our gold
I wouldn’t know
I’m just holding the fort”

Leonard Cohen op hoge leeftijd samen met Anjani (Foto: anjani-music.com)Zijn keus voor de Jazz zet hij ook voort als hij besluit een van zijn vaste achtergrondzangeressen, Anjani, te helpen (bekend van bijvoorbeeld de achtergrondzang op een van zijn meest bekende nummers Hallelujah). Hij schrijft samen met haar het album ‘Blue Alert‘. Hoewel de oude meester zelf geen noot zingt is zijn invloed overduidelijk te horen. Anjani is met recht de opvolgster van de meester zelf en wordt ook wel aangehaald als ‘de vrouwelijke Cohen’. In een van haar videoclips (wmv) is Cohen aanwezig.

The Letters (Dear Heather)

In my Secret Life (Ten New Songs)

De dichter en schrijver Cohen
Als je interesse hebt in Leonard Cohen als dichter is de documentaire “Ladies and Gentlemen, Mr Leonard Cohen” zeer het aanzien waard. Deze documentaire is gemaakt voordat Cohen besloot te gaan zingen en richt zich geheel op zijn dichtkunst. Al zien we wel een, zeer vals zingende, Cohen kort op de gitaar spelen met vrienden. De documentaire is in meerdere delen op Youtube verschenen en met wat goed zoekwerk terug te vinden. Op DVD krijg je er verschillende extra’s bij. Daarnaast zijn de verschillende dichtbundels en boeken natuurlijk ook gewoon nog te krijgen.

Update 27 Feb 2008: Op 11 Maart 2008 zullen de data en locaties van een nieuwe Europese tour bekend worden gemaakt.

Update 11 Maart 2008: Cohen staat op 12 Juli 2008 in het Westerpark te Amsterdam

Reacties (78)

#1 Eurocraat

Ik moet eerlijk zeggen dat ik het grootste nadeel van Cohen zijn zangstem vindt. Een groot dichter, geen geweldig artiest wat mij betreft. Dat zie je bijvoorbeeld ook aan het feit dat hallelujah zo ontzettend veel mooier is uitgevoerd door o.a. John Cale en Jeff Buckley.

  • Volgende discussie
#2 Joost

Mag ik het daarmee oneens zijn?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Abhorsen

@1, Welke periode? Zijn stem is over de jaren natuurlijk nog al veranderd.

Ik vind overigens de uitvoeringen van zijn nummers door anderen eigenlijk zonder uitzondering zwakker en juist duidelijk maken hoe moeilijk het is om deze nummers goed te brengen. De uitvoering van Jeff Buckley die je aanhaalt bijv. is in mijn oren een verwatering van het origineel. Maar misschien is dat juist wel omdat wat jij met Cohen hebt ik met Jeff Buckley heb. Hele mooie nummers, maar zijn stem stoort me.

Maar smaak is iets waar je natuurlijk niet over kunt of moet willen twisten. Een stem die de een aanspreekt kan iemand anders tegenstaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Eurocraat

@Spuyt: nee, natuurlijk niet.
@De Abhorsen: smaken verschillen idd. Ik vind Cohen ook geen vreselijke zanger (ken eigenlijk vooral de vroege Cohen), maar gewoon niet bijzonder getalenteerd, terwijl de meeste van zijn nummers dat wel verdienen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Christian

Op zijn vroegste albums zingt Cohen bij vlagen verschrikkelijk vals. In de loop der jaren is zijn bereik minder geworden, maar zijn stem zwaarder en indrukwekkender, waarbij hij handig dameskoortjes gebruikt om een en ander te maskeren. In de vorig jaar verschenen film over hem doet hij een moppie mee met U2 en verschrompelt Bono’s stem aan zijn zijde.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Abhorsen

@5, Ik had daar zeker (het vals zingen) nog al last van toen ik de youtube filmpjes bij elkaar zocht. Zeker live kon hij vroeger verdomt vals zingen of in verkeerde tempo. Denk je een mooi nummer als voorbeeld gevonden te hebben, verpest hij het zelf door vals te zingen tijdens de registratie.

Over het algemeen echter vind ik hem een zeer prettige stem hebben. De paar nummers waarop hij vals zingt past uiteindelijk het valse ook wel. Ik ben altijd een mindere fan geweest van zijn latere diepere stem. Hoewel hij tegen die tijd wel echt kon zingen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 marie-louise

ik vind zijn stem in de loop der jaren alleen maar mooier geworden en hoop dit jaar eindelijk in levende lijve te zien

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Abhorsen

@7, Ik ook… Ik hoop echt een kaartje te kunnen bemachtigen als de tour wordt aangekondigd… (en natuurlijk dat hij ook naar Nederland komt). Het zou best wel eens de laatste keer kunnen zijn meteen :S

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 marie-louise

de plaats en data zijn bekend
nu nog een kaartje

duim duim duim’

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Abhorsen

@9, Ja.. maar waar te bestellen? :S elke ticket site op mijn werk al stiekem afgespeurd maar geen concert gezien nog.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 marie-louise

voorverkoop begint a.s. zaterdag, check Mojo Concerts. Prijs daar ?59,-

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Abhorsen

@11, dank! :D

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 marie-louise

graag gedaan
ik zet vrijdagavond mijn wekker

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 marie-louise

ik heb kaarten

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Abhorsen

@13/14 Ook hier zijn de kaartjes besteld :D Zo te zien was er geen directe run op, want ik was het glad vergeten om het te doen tot een paar minuten terug. Schande eindelijk, want dit is toch wel een hele unieke gebeurtenis (ik denk gezien zijn leeftijd dat het wel eens zijn laatste tour kan zijn).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 fannetje

Er zijn nog kaarten te koop.
Maar kijk uit waar je ze bestelt.
Bij ticketservice betaal je met reserveringskosten ?64.00, bij andere aanbieders tot ?105,00!!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Lambert

Hallo de Abhorsen,

een hele leuke spotlight ben het ook in grote lijnen met je eens.
Na 15 jaar wachten komt de meester gelukkig weer naar europa en inmidels heb ik dus ook al de kaarten voor amsterdam.
Mijn vrouw en ik verheugen ons erop, we zijn dan ook liefhebbers van het eerste uur.
Met vriendelijke groet, opa biek

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Abhorsen

@17, altijd leuk te horen. Zelf ook erg verheugt dat hij sinds hele lange tijd Europa bezoekt met een tournee.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Diana

Een fan van Leonard Cohen en Van Morrison van het eerste uur.
Helaas heb ik mijn twijfels over het concert in Westerpark. Niet dat het niet de moeite waard zou zijn, maar de locatie spreekt mij niet aan. Heb Leonard mogen aanschouwen in kleine zaal ergens in Rotterdam. Fantastisch!!

The Partisan is gecovered door ‘Sixteen Horsepower.’
Het is niet beter, wel anders.
Zeer de moeite waard. Ik kan er in iedergeval geen genoeg van krijgen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Lambert

zelf denk ik ook dat Leonard beter te beluisteren is in een zaal, maar we zijn al blij met wat we krijgen.
De cover door 16 Horsepower is samen met Dèsir Noir (zwart verlangen).
16 Horsepower volg ik ook al langer, zeker na hun optreden op Pinkpop.(de groep bestaat echter niet meer).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Nelleke

Ook ik ben heel blij met zijn komst naar Nederland. Wij hebben meteen kaartjes besteld en die lagen 2 dagen later in de bus. Hoihoi we gaan!!!Ik heb hem lang geleden in Rotterdan gezien.Wij moesten toen helaas eerder weg om de trein te halen. Dit gaat ons niet meer gebeuren,We gaan nu ergens op de camping staan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 annette

jippie .. wij, barend en ik gaan naar leonard. wel duur, maar ik wist het niet eerder en ja, na antwerpen, rotterdam en 2x amsterdam wil ik deze man toch echt niet missen. heerlijk die stem, teksten en verschijning. ik denk ook dat het in een zaal beter zou zijn, maar dit is toch ook wel een happening. we gaan genieten ook desnoods onder een paraplu.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Jesse Staal

I never ones heard her say,
I need you, I don`t need you
She should tell, I should tell her
tell her that, don`t tell her that.
btw. who was last year`s man

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Jesse Staal

Please send me an invitation or is it too late

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Jesse Staal

stranded on icelayers
in myself again
need to sleep in the bed again
eastern promises woke me up

for love not for hate
next year`s man is not able
to perform fore an audience

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Henny

Hey fans,

Vanavond is het zover… genieten!!!
Hopelijk houden we het droog, want paraplu’s zijn niet toegestaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 Miss

To Eurocraat:

Zijn stem is juist één van de geweldigste dingen aan dit zeer ondergewaardeerd genie. Als je je overgeeft aan dat heerlijke gebrom van die resonantie, heb je een meesterlijke ervaring!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 Kropotkin

Hij heeft een hoop moois geschreven, maar niets haalt t bij Chelsea Hotel #2 (over Janis Joplin).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 Oscura

Graag recensies van bezoekers!!!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 Cynthia Pathuis

Wat een
Super,Geweldig,Mooi concert was dat gisteravond.Een ongelooflijk mooi team van muzikanten samen op 1 podium.
En dan die oude rot ook zelf in het voorprogramma,gewoon 3 uur los.Petje af voor Leonard(en zijn team)Ik heb super genoten,en de weergoden waren ons ook zeker goedgezind!!Een heerlijka avond waar ik nu nog van nageniet!
Gr Cynthia

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#31 janny

Het was SUPER, had echt niet beter kunnen zijn.Geweldig goed bij stem en nog steeds een ongelooflijk charisma.3 uur lang genieten.Hoop, dat er een DVD van zijn europatour komt.
Janny

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#32 diny kroezen

zeer ontroerend concert mijn complimenten aan de gehele band met volle overtuiging gezongen en gespeeld in een woord super. maar ook aan de medeconcertgangers de rust die er was en gezellige omgang met iedereen erwerden geen bekers op de grond gegooid er werd smen gewalsd nog nooit bij een concert zoiets onbevangen meegemaakt het was een avond om nooit te vergeten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#33 Ad Sitvast

Het was ongelooflijk; de hele tijd verschenen er nieuwe dreigende wolken in de lucht maar steeds dreef het over en brak de zon weer door; een perfecte ambiance voor LC die op z’n 73e nog ontzettend goed en onvermoeibaar bleef doorzingen; ik heb ook erg genoten v.d. zangeressen, klarinettist en organist en niet te vergeten de gitaristen.
Mooi decor; die Westergasfabriek.
LC still rules !

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#34 Staatskrant Westerpark

Vijftien jaar was het geleden dat Leonard Cohen nog in ons land had opgetreden, en eigenlijk had de legendarische singer-songwriter zich voorgenomen om nooit meer op tournee te gaan. Nu had Cohen nooit veel optredens gegeven. De voorbije jaren leefde de Canadese zanger-dichter een teruggetrokken bestaan. Zijn manager ging er echter met zijn centen vandoor en daarom maakt Cohen voor het eerst sinds 15 jaar een wereldtournee. De belangstelling voor zijn concerten was overweldigend.

Leonard Cohen is in alle opzichten een van de grootse namen uit de moderne geschiedenis van de muziek. De dichter die ging zingen heeft een blijvende invloed gehad op meerdere generaties muzikanten. Hij brak in 1967 door met het nummer “Suzanne”. Niemand kan universele thema’s fraaier als persoonlijke verhalen in een songtekst gieten dan Cohen. Generaties zijn met zijn melancholisch bijna declamerende stem opgegroeid.

De 73-jarige in smetteloos pak gestoken Cohen werd dan ook als een held onthaald in het uitverkocht Westerpark, om daar volgens kenners “misschien wel zijn allerbeste optredenj ooit” te geven.

‘Dance me to the end of love’ is het openingsnummer. Ook buiten de omheining genoten honderden van een Cohen, wiens diepe stem klonk als een klok en bovendien een stuk toonvaster was dan je op basis van zijn live-cd’s en recente YouTube postings had durven hopen.

De Rotterdamse Monique Jansen (42) staat vooraan op de grasmat van de voormalige Westergasfabriek. Twee dagen eerder zag ze de zanger in Brugge, En twee weken eerder was ze op het Glastonbury Festiva. Maar ook onder de 150,000 fans daar daar stond Monique vooraan. Deze zaterdag was ze al om vier uur in het Westerpark aanwezig, hoewel de hekken pas om 18 uur openden, Het is voor het eerst sinds 1993 dat hij weer toert. Na dit optreden van 12 juli in Amsterdam heeft Monique al haar vakantiegeld gestoken in kaartjes voor Londen, Lissabon, Rome en Athene.
Cohen werd op het podium begeleid door klassemuzikanten, die samen met de ster en drie achtergrondzangeressen een haast oneindig instrumentarium bespeelde. Ze legden een perfect tapijt van zachte drums en subtiele snaren voor de diepe bariton van Cohen.
Zelden heb ik de mandoline en harp zo mooi horen bespelen als tijdens dit concert. Zelden hebben we zo’n combinatie van stijl en vakmanschap gezien. Leonard was dan ook niet te stoppen met het uitdelen van superlatieven aan z’n muzikanten. “De sublieme Webbzussen” , “de onvergelijkbare Sharon Robinson” en “de meesterlijke Bob Metzger” op gitaar… allemaal werden ze keer op keer met stormachtige gejuich bevestigd gedurende de bijna drie uur durende show.

De set bevatte zowat alle grote songs die Cohen een legende maken. ‘Dance me to the end of love’ was een perfecte intro. Bij ‘Ain’t no cure for love’ zongen de eerste fans al zachtjes mee. De levende legende neemt steeds z’n hoed af om het genereuze applaus in ontvangst te nemen.
Onder zijn greatest hits van tijdloze klassiekers volgen Bird on a Wire, Hey, So Long, Marianne, That’s No Way to Say Goodbye, Suzanne en het door Jeff Buckley onsterfelijk gemaakte sacrale ‘Hallelujah’.
Voorafgaande dit nummer declameert de zanger: ?I’ve told the truth. I didn’t come to Amsterdam just to fool you.’ Alle aanwezigen konden dat alleen maar beamen.

In de ondergaande zon onder woest dreigende wolken kreeg het Westerpark iets magisch. Als mensen iets tegen elkaar wilden zeggen, werd er gefluisterd. In het stil genietend publiek veel ontroerde mensen die zacht woord voor woord meezongen. Waaronder minister Guusje ter Horst. Zou dat voor Cohen de reden zijn geweest om tijdens ?The future’ het ?crack and anal sex’ te vervangen door ?careless sex’.

“Wat een grote eer om voor u te spelen”, sprak hij het publiek toe, “En dat in deze prachtige stad, bedankt om ons uit te nodigen.”
Het publiek genoot, de reacties waren bijna euforisch. Er blijken ook nogal wat buitenlanders naar het Westerpark te zijn gekomen. Cohen zong over seks, liefde, politiek en religie woorden die je alleen als pure poëzie kan bestempelen. De Westergasfabriek vormt een schitterend decor voor ?Anthem’: ?Ring the bells that still can ring. Forget your perfect offering. There is a crack in everything. That’s how the light gets in’ zingt hij. De hele tijd verschenen er nieuwe dreigende wolken maar steeds dreef het over en brak de zon weer door.

Al eerder veronschuldigde Cohen zich in ?Tower of song’: dat zijn roem hem een beetje was komen aanwaaien ?I was born like this, I had no choice. I was bowith the gift of a golden voice.’ Het bevestigend gejuich dat opsteeg in het Westerpark moet tot ver buiten het stadsdeel te horen zijn geweest.

Pas aan het einde van het drie uur durend concert, precies op de laatste tonen van Closing Time, valt de regen. Velen in de weide hadden hier rekening mee gehouden. Bij de volgende toegift is het alweer droog. Cohen bedankte het publiek voor ?this memorable loveable evening’ en dat de mensen al die jaren zijn liedjes in leven hadden gehouden. Een ontroerend afscheid voor wat, wellicht, het allerlaatste optreden van Leonard Cohen in Nederland is geweest.
De Rotterdamse Moniqye Jansen, die geen concert over slaat, is er duidelijk over: Leonard Cohen “piekte” in het Westerpark.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#35 annette

geweldig, een avond om nooit te vergeten. een LEONARD COHEN, die op mijn netvlies geprint werd en tot diep in mijn ziel is doorgedrongen. een hoogtepunt in mijn leven. leonard blijf gezond en blijf songs maken. I beg you on my knees, please. zelfs de wolken durfden niet te regenen en bleven geluidloos en luisterden naar de prachtige stem en natuurlijk ook de begeleiding en de duizenden mensen, die daar onder hun waren.het was schitterend en leonard, je bent een kanjer

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#36 joke, janna, rommy, wia

It wie geweldig!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#37 yvonne

Magnifiek, magisch!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#38 kaatje

heb leonard cohen afgelopen donderdag gesmaakt in brugge -het was een diepgaand prachtig “zen optreden”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#39 Anoniem

Het was geweldig. 15 jaar geleden in de Vereniging in Nijmegen was hij, leek het, wat knorriger (omdat het een ingelast concert was en hij terug moest komen uit Duitsland) en de band veel minder. Maar nu was hij in vorm. Alles zat mee: zijn stem, zijn humeur, de band en de geweldige zangeressen,het weer (buiten heeft ook wel iets, zo bij het vallen van de avond is deze muziek nog meer op zijn plek)en onze plek vlak voor het podium. Je moet er wel wat voor over hebben (toch altijd een beetje een ‘kudde’ die door de hekjes naar binnen moet), maar we zijn ontzettend blij er bij te zijn geweest. Met tijd en wijlen was het bijna spiritueel.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#40 trudy

In een woord geweldig.
ZO genoten dat ik overweg in november naar Oberhausen te gaan…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#41 Jes

ach fb cff dad

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#42 Nannie

Ik ben absoluut niet religeus…maar toen ik mijn “Amsterdamse Westerpark” betrad op weg naar één van de spannenste personen ter aarde, leek het alsof ik in de hemel was geariveerd. Ik kneep in mijn arm of het echt was wat ik ervaarde en daarna niet meer zou mogen ervaren, keek mijn zus aan die op dat moment hetzelfde voelde. Het was zo overweldigend veel dat ik dat het allerliefste had willen inpakken het heerlijke gevoel wat Cohen ons gaf om nog wat over te bewaren voor later… De temperatuur was exact zoals je dat zou wensen. Zwoel, prettig kalmerend en fijn. Twee armen omhelste ons op de mooiste lokatie “ever”. Daar stonden wij, mijn zus en ik bewonderaars van Cohen. Onze moeder die vroeger al ons wist te kalmeren met een song van Cohen die zij weer opzette uit eerbetoon aan onze oma Suzanne, waar wij ons totaal niet van bewust waren nog…maar toen al meezongen. Wij waren toen kleine kleuters en mijn zusje nog maar een baby. Later tijdens onze volwassenheid ondekte we Cohen wat niet eenvoudig was…zelf niet in deze tijd een paar generatie’s verder. Het ging immers altijd over “een Borsato” óf een “Geer en Goor”. Cohen daar moet je mee bekend gemaakt worden en vergt een zekere uitleg, gevoeligheid én inteligentie om van hem te houden. Cohen treedt niet in de wereld van de kuddedieren en lalala. Cohen laat spontaan de zon achter het wolkendek doorbreken als hij inzet. Krijgt zijn publiek stil zonder te fluisteren. Maakt grappen en laat je hart krullen. Het Westerpark; een select gezelschap…en zeer kleine afspiegeling van onze samenleving als één grote menigte in het Westerpark. Zielsverwantschap met Leonard. Een bevrijding, genezing, troost om naar te luisteren en voor beide een afscheid. Zowel voor de meester die al meerdere generatie zijn “gouden ei” kwijt kan aan diegene die hem begrijpt, respecteerd met hetzelfde cynisme en ontroering en bewondering. Cohen een ondeugende kwajongen gehuld in een pak dat perfect bij de leeftijd past, met al zijn bewegelijkheid en bescheidenheid. Cohen wil bevestigd hebben wat hij vertolkt. Liefde en positieve energie wisselden elkaar uit.Met woorden en zonder woorden waren we één. Ik geloof niet in god maar hoop wel dat aan het einde van mijn bestaan ik omarmd wordt de liefde die Cohen geeft en daar mee verder mag gaan….

Nannie

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#43 Lennaert Wong

Het concert begon op een mooie ingetogen manier. Cohen zorgde voor veel kippenvel-momenten afgewisseld met een ingetogen blijheid over zoveel schoonheid welke de dichter en zanger bezong. Er zijn geen woorden om deze avond te kunnen beschrijven. Cohen is waarlijk een grootse muzikant en minstreel.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#44 Margriet

vorige week in Brugge overdonderd, overweldigd en oh zo genoten! Al meer dan 35 jaar een grote fan en dit life meemaken…super! We komen terug in Brussel op 20 oktober, want dat hij nog eens naar België komt is fantastisch nieuws!!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#45 Cock

Nannie,

Je had het niet mooier kunnen opschrijven. Als ik het lees, weer kippevel, warmtegevoel, en het gevoel van hier wil ik in blijven.

3 November is hij hier nog in Rotterdam
maar we durven er haast niet meer naar toe. Amsterdam was magisch! Buiten, ik ontdekte pas een paar dagen voor het concert dat het buiten was. Buiten……Leonard Cohen buiten??
Maar dat bleek anders te zijn, het was hemels. En zo kan ik maar doorgaan…..en doorgaan. Hij was al zo belangrijk voor ons en onze herinneringen maar is nu onuitwisbaar.
En Rotterdam…het kan de laatste keer zijn dat we hem nog echt kunnen zien en horen maar…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#46 marie-louise

na het lezen van de reactie van anette
geen woorden meer het zelfde gevoel

leonard forever

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#47 Mijntje

Leonards muziek is er zo lang ik me kan herinneren, het raakt me altijd, meer dan ik in woorden kan uitdrukken. Ik wist niet eens dat hij 15 jaar terug hier was, toen was ik 13 en niet zo op de hoogte…wat een verrassing dat hij hier kwam, nooit verwacht dat ik hem in levende lijve zou zien…Concert in Amsterdam was zo mooi dat ik nog eens ga op 3 november…op tijd bij het postkantoor, wilde zo graag plaatsen op de vloer vooraan om hem met eigen ogen goed te kunnen zien/voelen, maar die waren daar niet verkrijgbaar. En inmiddels niet meer via internet, ieg niet voor een betaalbare prijs. Ach, waarschijnlijk zal Leonards optreden alle frustraties doen wegebben…en ik ga zo maar eens een cd’tje opzetten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#48 Maartje

12 juli was een van de meest bizondere avonden die ik meegemaakt heb.
Een bizondere artiest, met een bizondere, ontroerende stem, nu meer dan ooit.
3 november zal niet hetzelfde zijn, maar daar zal ik er weer zijn….

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#49 annette

ja ook ik ga weer naar leonard op 3 nov. en natuurlijk is het weer opnieuw genieten. anders. maar heerlijk toch om het allemaal nog eens te beleven en ik denk, dat we hem hem in holland niet meer zien, want over 5 jaar in nov. is hij 79 en hij oogt al zo broos maar hij is en blijft speciaal voor mij met zijn fluwelen (ok gouden) stem en zijn hele uitstraling. ja platonische liefde noemt men dat, ja toch? ja echt wel!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#50 jos van der leur

Vlak voor aan, midden voor, zag ik in Amsterdam de mimiek van Leonard Cohen en ontdekte hoe de rakende zelf geraakt was. Als middelbare scholier draaide ik op mijn kamer Songs From A Room zo vaak dat ik alle nummers al senl uit mijn hoofd kende. Ook latere albums gingen met mij mee. Voor mij was Back on Boogie Street (van Ten New Songs) het hoogtepunt van de avond. De ingehouden saksofoon in de atmosfeer van dat concert. Rillingen. Voor mij stonden ook fans van het eerste uur. De vrouw gooide een knuffel op het podium. Die haalde het niet, maar een bewaker hielp de knuffel over de rand. Even later had Cohen hem in de zijn armen, samen met die ene roos van een oudere vrouw die ook al zo haar best had gedaan om iets aan Cohen terug te geven van alles wat hij haar had gegeven in de loop van haar leven.
Ik voelde dat ik onderdeel was van een historische avond. Mijn boek bleef dicht in de trein naar Zutphen…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#51 corine

Gister in Rotterdam geweest. Fantastische avond gehad! Wat hebben we genoten, gelukkig hebben we de CD’s nog.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#52 Christian

Ik was er ook. Drie uur lang ademloos zitten luisteren, maar vooral kijken hoe de oude man het publiek bespeelde.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#53 Kees

Wat een fantastische avond, gisteren in Rotterdam. Een beleving die m’n leven lang bij me zal blijven. Zoveel bewondering voor deze man, dat hij op deze leeftijd nog zoiets neer kan zetten. En dat drie uur lang. Leonard, bedankt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#54 Yvonne

Wat was het gisteravond genieten!
Wat een heel bijzondere man!
Wat een prachtige warme, dichterlijke en melancholische nummers!
Wat een muzikale begeleiding!
Wat ben ik een bevoorrecht mens om dit concert meegemaakt te mogen hebben!
Wat ben ik je dankbaar Leonard!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#55 Janine

Eergisteren naar dit sublieme concert geweest in Oberhausen.
Die hadden we in de nacht na Westerpark direct al geboekt. Van Ahoy was toen nog geen sprake.
Inclusief Concertgebouw 1972 was dit de 3e musicale ontmoeting met deze gigant die z’n stempel op ons hele leven heeft staan. Woorden schieten tekort.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#56 Ria

gisteren in Ahoy het unieke optreden van Cohen beleefd, het was meesterlijk! Het was uitverkocht en iedereen beleefde dit concert intens. Ik ben zo blij dat ik hem nog live heb kunnen zien en horen. Na afloop vertrok het publiek rustig en intgetogen, nog in de ban van deze bijzondere zanger/dichter en zijn fantastische band

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#57 Ralf

Na a’dam gister in ahoy geweest. Ongelooflijk!! Niet uit te verklaren. Gekeken voor kaarten in olympia in parijs. heel duur!! Nog iemand kaarten over?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#58 Anton/Anneke/Carla

Wat een geweldige avond.!! Alle superlatieven schieten tekort. Vooral het tweede deel van de avond was subliem, een krachtige stem, die poezie tot leven bracht, in sommige momenten naar een serene hoogte. Een diepe intense beleving voltrok zich in de volle Ahoy. Wat een sublieme muziekanten, de saxefonist geweldig! Kortom een prachtige beleving, indrukwekkend, thank you, Leonard Cohen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#59 annette

Ja opnieuw intens genoten. LEONARD COHEN in een uitverkocht Ahoy.Een onvergetelijke avond. Staande ovatie’s. Wat een MAN, wat een STEM, wat een Uitstraling, wat een Overgave. HEERLIJK, ik had geen seconde willen missen, daardoor miste ik wel de trein naar HHW.Mijn avond eindigde in Leiden bij Sandra. Zij bood mij een bed aan (in de trein)Samen met haar vriend Peter met een glas rode wijn, kaarslicht, muziek van de oude meester, af en toe meegalmend nog heerlijk na zitten te genieten. Een heerlijke, onvergetelijke avond/nacht. En Leonard zoals je zelf ooit in een intervieuw zei: ik ben geen sprinter, maar een stayer. dat is correct. Ik draag geen hoed, maar bij wijze van spreken, ik ook, neem zeer eerbiedig mijn hoed voor je af. You will stay forever, long after we are all gone. Dit is alles, wat ik wilde zeggen. de rest is prive. LEONARD we really love you, we really do!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#60 wim

Op 3 november in Ahoy geweest. Drie uur genoten van Leonard Cohen. Life zeker zo goed als op LP of CD. Ik ben blij dat ik erbij mocht zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#61 Thomas Groningen

Mijn complimenten aan Abhorsen voor het uitvoerige artikel. Mooi verhaal en dito compilatie met alle links en filmpjes.

Ik was erbij op maandag 3 nov in het Ahoy, en het was in één woord… verpletterend.
Het is nu woensdag, en ben nog aan het zingen :) Mijn dank is groot Leonard, wat moet het een heerlijk gevoel geven om het talent te hebben zo de woorden te vinden en op papier te ztten zoals alleen jij dat kan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#62 rene

heb eerst,samen met mijn vrouw en dochter van 6jr leonard op vakantie in lyon gezien.magistraal,echt,woorden sx=chieten te kort.kippevel,tranen,huiveringwekkend mooi.
daarna weer in brussel met vrienden,nog mooier.meer echt geluisterd.van alle concerten die ik ooit gezien heb is dit gewoon het aller allerbeste qua intense beleving.leonard stay young forever!!!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#63 thoe

Rammelend aan de hemelpoort,
zo hebben wij het concert van afgelopen maandag in Ahoy ervaren. Het is ongelooflijk dat een zo bescheiden man, zo iedereen voor zich in kan nemen met zijn voice en prachtige songs.
Inderdaad je bent bevoorrecht als je daar een keer bij hebt mogen zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#64 Ellen Vermeer

3 november j.l. Ahoy zal in ons geheugen gegrift staan, als wel een heel bindrukwekkend. Het optreden van Leonard Cohen, zo fantastisch, bijzonder,helemaal onder de indruk, dat iemand zo’n avond neer kan zetten. Geen speld tussen te krijgen. Een zaal vol luisterende fans. Wij zijn best naar wat concerten geweest, maar Leonard Cohen spant wel de kroon. De man weet je met charisma en een stem die alleen hij maar heeft, totaal naar een andere wereld te brengen. Leonard bedankt dat wij erbij konden zijn en jij draagt je hoed, maar wij nemen ons petje voor je af.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#65 Rieky

In Oberhausen geweest. Geweldige avond, zoooo mooooi, hélemaal volmaakt, volgroeid en uitgebalanceerd. Jaren geleden meerdere optredens bijgewoond (ook schitterend) maar deze avond is om nooit meer te vergeten, FANTASTISCH!!!!!!!!
Iedereen was helemaal satisfied.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#66 Sebastiaan

Een hele mooie avond gedeeld met mijn ouders in de Ahoy. Echt genoten, wat deze man los kan maken is echt wel speciaal. Na zo’n concert geven de nummers een nog specialer gevoel als je deze beluisterd. Zou hij nog eens in de buurt zijn, ik hoop het!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#67 bert en greetje stoter

het is inmiddels december ,maar nog steeds diep onder de indruk van het concert in juli,kippenvel,heel blij dat onze dochter dit concert voor ons heeft geregeld,wat fijn dat er mensen op aarde rondlopen met zoveel talent,dank Lennard!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#68 Chris van Holland

Ahoy concert. Ik heb veel gezien en gehoord, maar dit maakte op mij een verpletterende indruk. Ik was samen met een vriend die vorig jaar zijn vrouw Marian verloor. So Long Marian. Kippevel. Hallaluja, goddelijk, onvergetelijk. Diep onder de indruk van het talent van Cohen, maar ook het geweldige niveau van de zangeressen en de bank. Thank you so much, mr. Cohen

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#69 peeters bernadette

Fan van Leonard Cohen

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#70 Jan van der Pol

Heeft iemand voor mij de uitzending van afgelopen vrijdag – het uur van de wolf – over leonard opgenomen?? Ik zou deze heel graag ontvangen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#71 mijntje

Ohh, daar zou ik ook heel graag een kopie van willen…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#72 cock

tip….uitzending gemist kijken…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#73 Joost

@72: Die uitzending staat er niet op. Copyrights…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#74 martina

bedankt leonard,
wilde je al jaren zien het concert was ongeloofelijk mooi beste wat ik ooit heb gezien………ik hoop je dit jaar ook weer te kunnen zien

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#75 peeters bernadette

Wie me het liedje “Bernadette” van Leonard Cohen himself kan laten horen,welgekome! Grtjs, Dette

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#76 Jacqueline Dubois

3 november Ahoy. Wat overweldigend mooi dat concert, zo mooi dat ik 4 juli naar antwerprn ga om nog eens te genieten van die mooie stem en van Cohen zelf. Nog eenmaal me laten meeslepen in een 3 uur durend concert van een van de beste artiesten allertijden! Leonard bedankt voor zoveel moois. You’re the greatest forever.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#77 Rit Bols

Wat heeft die man toch charisma ! Hij en zijn band laten ‘iets’ op je los waardoor je ergens belandt in de wereld van de Stilte. Samen zijn met duizenden mensen, intens genietend van een diep emotioneel gebeuren, dat is wat Cohen je geeft.
Gisteren was dat ook weer te ervaren in Antwerpen in een uitverkocht Sportpaleis. Wat een enige ervaring toch! Subliem !

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#78 Nelly

Wanneer komt LC weer naar Nederland? Weet iemand dit? Bedankt voor alle info, ben al jaren fan, hou van zijn muziek en hoop dat hij nog jaren mag zingen en schrijven.

  • Vorige discussie