GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Hieronder een column van Jaap, die het via de mail inzond.
Europa begint sluipenderwijs het strafrecht in de verschillende lidstaten verregaand te beïnvloeden. Natuurlijk, op het gebied van wetgeving beslist Brussel al heel lang over heel veel zaken wat wel en niet mag, maar de uiteindelijke veroordeling en hoogte van de straf is altijd een zaak van de lidstaten geweest, die dit recht dan ook fel verdedigen.
Daar is sinds 2005 verandering in gekomen. In dat jaar deed het Hof van Justitie namelijk een opmerkelijke uitspraak: op het gebied van bepaalde milieuovertredingen kan Brussel nu tot op zekere hoogte een harmonisering van de strafmaatregelen afdwingen, bijvoorbeeld minimale maximumstraffen. De redenering van het hof hierbij was dat dit een logische consequentie is omdat het Europese beleid anders nooit in de praktijk uitgevoerd kan worden.
Nu zou je zeggen, prima toch? Het gevolg is dat milieuvervuilers in heel Europa zullen moeten worden aangepakt, en lidstaten niet gewoon een oogje dicht kunnen knijpen.
Dat is op zich waar, maar deze uitspraak van het Hof heeft een belangrijk precedent geschapen. Want de Europese Commissie heeft hierop besloten dat er nog een flink aantal gevallen zijn waarbij harmonisering van het strafrecht noodzakelijk is om besloten regelgeving daadwerkelijk uit te voeren. Een goed voorbeeld hiervan is de richtlijn betreffende intellectueel eigendom, die recent is goedgekeurd in het Europees Parlement. Daarmee zullen inderdaad strafmaatregelen worden vastgesteld voor bijvoorbeeld het illegaal ter beschikking stellen van software,films, muziek etc. In Nederland zijn daar nu veel lagere straffen voor. VVD-europarlementariër Toine Manders had zelfs een amendement ingediend dat ook het downloaden van zulke dingen strafbaar zou maken (dat is nu niet het geval in Nederland), maar dit heeft het (gelukkig) uiteindelijk niet gehaald in de stemming. Was dat wel gebeurd, dan was het strafrecht in Nederland op dit onderwerp vrij radicaal veranderd zonder dat het Nederlandse parlement zich daar op enig moment over had kunnen uitspreken.
Ik ben geen euroscepticus, maar ik vind deze inbreuk op de autonomie van lidstaten op het gebied van strafrecht buitengewoon verontrustend. Juist in strafrecht zitten veel specifieke culturele eigenschappen van een land verwerkt. En de Europese Commissie heeft in principe geen beperkingen in hoe ze dit middel kunnen inzetten. Bijvoorbeeld ook niet, voor zover ik kan overzien, als het gaat om softdrugs. Voor mij zet dit de deur open voor onacceptabele inbreuken op onze parlementaire democratie.
Overigens stond er in de Europese Grondwet een (vrijwel onbekend) artikel dat vrijwel hetzelfde principe handhaafde, namelijk artikel III-271 lid 2:
Indien onderlinge aanpassing de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen van de lidstaten op het gebied van het strafrecht nodig blijkt voor een doeltreffende uitvoering van beleid van de Unie op een gebied waarop harmonisatiemaatregelen zijn vastgesteld, kunnen bij Europese kaderwet minimumvoorschriften worden vastgesteld met betrekking tot de bepaling van strafbare feiten en de sancties op het betrokken gebied. Onverminderd artikel III-264 wordt deze kaderwet vastgesteld volgens dezelfde procedure als de betrokken harmonisatiemaatregelen.
Hierbij hebben lidstaten wel de mogelijkheid tegen harmonisatievoorstellen van het strafrecht te protesteren, maar uiteindelijk kan een (grote) meerderheid van lidstaten deze lidstaat overstemmen. Het vetorecht is, dankzij de grondwet, hier niet van toepassing.
Het schijnt dat Nederland vrijwel dezelfde tekst als de grondwet zal voorstellen bij een nieuw verdrag, alleen ontdaan van constitutionele franje als een vlag en volkslied. Als bovenstaande passage er nog in staat en er kómt een tweede referendum (en de kans op dat laatste lijkt me gering), dan zal ik zeker tegen stemmen.
NB: ik ben geen jurist, dus ik sluit niet uit dat ik ergens een foutje heb gemaakt. In grote lijnen is bovenstaande tekst echter volgens mij juist.
Reacties (4)
Wat mij betreft heeft dit onderwerp meerdere lagen. Voor puur ethische kwesties heb je gelijk. Wanneer er echter economische consequenties aan zitten vind ik bijv. dat er geen concurrentievervalsing uit voort mag komen. Dit geldt m.i. zeker voor binnen de EU-grenzen maar toch ook wel buiten de EU (ik denk even aan de wetgeving rondom kippen/m2 max 15 in de EU maar in Wit-rusland mag je er 30/m2 opproppen en vervolgens probleemloos verschepen naar de EU).
Overigens lees ik dat het een optie is om een minimum te handhaven. Nergens wordt vastgelegd wat t minimum bepaald, nergens is vastgelegd WANNEER e.e.a. “nodig blijkt”. Lijkt mij dus de eu-staat met de laagste norm omdat al t overige onmogelijk toe te zeggen is. Kortom een nogal vage en onduidelijke kreet.
@Knut, zaken als concurrentievervalsing vallen meestal niet onder het strafrecht, daar gaat het dan vaak over overheidsubsidies enzo. Daar heeft Brussel ook al heel veel invloed, misschien zelfs wel wat te veel (denk bijvoorbeeld aan die belachelijke zaak dat Amsterdam Artis niet zou mogen subsidieren omdat dat concurrentievervalsing zou zijn met de dierentuin van Londen)
Denk niet dat er een tweede referendem komt. Nederland bv wordt door het bestuur verkocht aan Frankrijk, Engeland en Duitsland zonder het raadplegen van de aandeelhouders.
@3: Wij als aandeelhouders hebben dat bestuur wel een volmacht voor 4 jaar gegeven!