Femke Halsema: Geef burgers meer invloed

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,

Femke Halsema (Foto copyright Arnoud Boer)Eind september 2007 stond op GeenCommentaar.nl de Week van Democratie centraal. Op de site Wij Zijn De Baas organiseerde de gezamenlijke publieke omroepen tijdens die week een verkiezing van de beste verbetervoorstellen voor de democratie. Winnende voorstel was het pleidooi van Femke Halsema om naast een stem op een partij voortaan ook een voorkeur voor een coalitie uit te kunnen spreken. Aanleiding genoeg voor de redactie van GeenCommentaar.nl om haar te interviewen over democratie, de invloed van de media en het politieke jaar 2007.

Hieronder deel 1 van het interview.

Op de werkkamer van Femke Halsema, fractievoorzitter van GroenLinks in de Tweede Kamer, heerst een prettige chaos. Hoge stapels boeken domineren de rechthoekige tafel aan de zijkant en op haar bureau staat een televisie met de laatste berichten van Teletekst. De politiek leider begint goed geluimd aan het interview over democratie, de invloed van de media en het politieke jaar 2007.

GC: De aanleiding voor dit interview is de Week van de Democratie eerder dit jaar. Wat vindt u eigenlijk van dit initiatief van de gezamenlijke publieke omroepen?

Femke Halsema: [met ironische ondertoon] Ik ben natuurlijk vooral zeer gepikeerd dat Pauw & Witteman geen aandacht hebben besteed aan mijn winnende voorstel om de democratie te verbeteren via de mogelijkheid om als kiezer een voorkeur voor een coalitie uit te spreken.

Maar goed, even serieus: het initiatief van de publieke omroepen vind ik goed. Je merkt dat het democratiseringsideaal in de politiek is weggezakt. D66 heeft haar kroonjuwelen weggegeven en daar is niets voor teruggekomen. Er is wel een noodzaak voor blijvende aandacht voor democratisering. De gedaalde interesse in politiek tijdens verkiezingen toont zich bijvoorbeeld via lage opkomsten.

De uitvoering van de Week van de Democratie liet wat mij betreft wel te wensen over. Wat me het meeste is bijgebleven is de verkiezing van een nieuw volkslied. En dat was weinig verheffend. Verdere discussie over democratisering is nodig.

GC: Kunt u daar een voorbeeld van noemen?

FH: Ik heb bijvoorbeeld in de Week van de Democratie debat gemist over bijvoorbeeld de inzet van referenda of over gekozen bestuurders. Over de invloed van werknemers op topinkomens of de democratische inbreng van studenten in de manier waarop hun universiteit bestuurd wordt.

GC: Graag zouden we de drie winnende democratiseringsvoorstellen van de Week van de Democratie op de website Wij Zijn De Baas bespreken. Kunt u uw mening geven over deze voorstellen?

De burger moet ook een voorkeur voor een coalitie kunnen uitspreken.

De burger moet, naast een stem op een vertegenwoordiger van een partij, ook invloed kunnen uitoefenen op de daaropvolgende coalitievorming. Een methode daarvoor is stemgerechtigden een tweede stem te geven die de coalitievoorkeur aangeeft.

FH: Dit is mijn eigen voorstel. Ik vind het uiteraard belangrijk: burgers moeten tijdens verkiezingen meer invloed kunnen uitoefenen. Niet alleen op de samenstelling van het parlement, maar ook op de vorming van een coalitie. Dat blijft nu toch altijd een schimmig proces achteraf.

De kiezer krijgt in mijn voorstel twee stemmen: op een partij en op een coalitie. Het is goed om te realiseren dat het hier alleen gaat om een adviesrecht. Zowel de informateur als de formateur moeten een zekere vrijheid blijven houden om hun werk te doen. Maar het is daarmee niet vrijblijvend. Als kiezers bijvoorbeeld tijdens de vorige verkiezingen een voorkeur hadden kunnen uitspreken voor een coalitie van PvdA-CDA-GroenLinks, dan had het CDA ons niet zomaar kunnen negeren.

GC: Dan het volgende voorstel, over het verkeerd informeren van volksvertegenwoordigers:

Stel het verkeerd informeren van volksvertegenwoordigende organen strafbaar.

De volksvertegenwoordiging is het Heilige der Heiligen van de democratie. Een zuiver debat in de volksvertegenwoordiging is een essentiële voorwaarde voor het functioneren van de democratie en voor de geloofwaardigheid van de politiek. We zouden dan ook niet mogen accepteren dat de werking van volksvertegenwoordigende organen gefrustreerd wordt door vervuiling van het debat met valse informatie.

(Ingekorte uitleg, zie verder op de website Wij Zijn De Baas.)

FH: De strafbaarstelling van de overheid vind ik prima, via het strafrecht. Als de overheid de wet overtreedt moet daartegen opgetreden kunnen worden. Maar dat is iets anders dan wat dit voorstel inhoudt.

Dit voorstel zou betekenen dat liegen strafbaar moet worden. Dit gaat voorbij aan de politieke sancties die mogelijk zijn. Ik vind dat je mogelijke politieke gevolgen niet moet mengen met strafrecht. Een bewindspersoon die liegt naar huis sturen vind ik een proportionele straf. Dat is voldoende.

GC: En dan het derde winnende voorstel voor verbetering van onze democratie:

Tegengaan van de mediacratie en volksvertegenwoordigers laten doen waarvoor ze gekozen zijn: het volk vertegenwoordigen.

Dat is dus niet als knuffelberen door het land gaan en een zogenaamd luisterend oor willen zijn. Ze zijn niet voor Jan met de korte achternaam gekozen. Dit houdt ook in: géén gekozen MP en géén landelijke referenda. De kloof tussen de burgers en politiek -zoals net ook al genoemd- mag groter worden als dat betekent dat bestuurder hun verantwoordelijkheid durven te nemen. Afstraffing: in ieder geval; eens in de vier jaar. Dit is geen concreet verbeterpunt maar een mentaliteitsverandering van politici en bestuurders.

FH: Dit voorstel klinkt als het tegengaan van de stoomtrein. Het is mij te Don Quichotterig. De mediacratie is er en gaat niet weg. Het voorstel ontkent daarnaast dat er ook voordelen voor de democratie verbonden zijn aan mediacratie. De democratie is toegankelijker, informatie is toegankelijker, ook via bijvoorbeeld weblogs als die van jullie. Wél is het nodig om de weerbaarheid van individuen tegenover berichtgeving te vergroten.

Uiteindelijk moet de volksvertegenwoordiging uiteraard doen waar ze voor is: het volk vertegenwoordigen. Politici moeten zich niet laten afleiden door de media. Het is slap als je dat wel doet.

GC: Is er nog iets gebeurd met deze drie voorstellen?

FH: Naar mijn weten niet. Overigens vind ik de laatste twee voorstellen niet uitvoerbaar, om de redenen die ik genoemd heb. We hebben als GroenLinks nog wel aan de regering gevraagd of ze, gezien de uitslag van de stemming voor deze top drie, wilde heroverwegen om het voorstel voor het uit kunnen brengen van een voorkeurstem voor een coalitie alsnog over te nemen. Maar dat is niet gebeurd.

Deel 2 van het interview met Halsema’s visie over de politiek en de media vindt u hier. Het derde deel van het interview vindt u hier.

Reacties (1)

#1 maarten

Leuk om weer 1s op de week vd democratie terug te komen.
Verder…. eh …Geen Commentaar.